Πίτερ Οικονομίδης: Υπάρχει αντίδοτο στην κακή εικόνα της Ελλάδας

«Ένας παγκοσμίως έμπειρος διαφημιστής θέλει να ιδρύσει ένα εργοστάσιο ιδεών σε ένα παλιό αεροδρόμιο, όπου νέοι άνθρωποι θα δουλεύουν για τη σωτηρία της χώρας τους και θα δημιουργούν τη νέα εικόνα της» γράφει το περιοδικό «Der Spiegel».
Το άρθρο αναφέρει: Στην πραγματικότητα, τα πράγματα έπρεπε να είναι απλά, λέει ο Peter Economides…Ξέρει όμως ότι δεν είναι, παρά την άμμο και τη θάλασσα. Ο Οικονομίδης είναι 59 ετών, φορά τζιν, t-shirt και τσόκαρα, και κάθεται σε ένα τραπέζι, που κάποτε ήταν κομμάτι φτερού αεροπλάνου.
 Έτσι είναι, λέει: «Αν εσύ ο ίδιος δεν έχεις αυτοπεποίθηση, δεν πείθεις ούτε τους άλλους. Και τότε δεν έχεις κορίτσι. Τότε είσαι εσύ ο χαμένος. You´re the loser». Ο loser (σ.σ.: χαμένος), που δεν τα πάει καλά με τον εαυτό του, που δεν πείθει τους άλλους, λέγεται σ’ αυτή την περίπτωση Ελλάδα. Και ο Οικονομίδης… θέλει να την αλλάξει. Το επάγγελμά του είναι διαφημιστής, και μάλιστα πολύ επιτυχημένος. Για τις ιδέες του κέρδισε βραβεία στις Κάννες. Πούλησε στους Κινέζους Nescafe, όταν όλοι στοιχημάτιζαν ότι θα έμεναν πιστοί στο τσάι. Κέρδισε τις γυναίκες για τις ξυριστικές μηχανές Gilette και υπήρξε συνεφευρέτης της εκστρατείας “Think different” της Apple…Τώρα έχει σειρά η Ελλάδα.
 Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα είναι σε χειρότερη κατάσταση απ’ ό,τι η Apple το 1997. Σχεδόν καθημερινά λάμπει εδώ ο ήλιος, υπάρχουν ένα σωρό νησιά με κόλπους που έχουν ακτές με λευκή άμμο, υπάρχουν οι Δελφοί, η Ολυμπία και η Ακρόπολη, αλλά η εικόνα (image) της χώρας δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη. Οι τουρίστες δεν θέλουν πια να την επισκεφθούν, παρά την τρίωρη – το πολύ – διαδρομή με το αεροπλάνο από την υπόλοιπη Ευρώπη. Τον Μάιο οι κρατήσεις μειώθηκαν κατά 50% σε σχέση με πέρσι. Δεν είναι όμως μόνον οι ξένοι, που τους φοβίζει η χώρα. Το ίδιο νιώθει και ο λαός της. 87% των ερωτηθέντων Ελλήνων είναι δυστυχισμένοι και φοβούνται το μέλλον.
Μεγάλο μέρος των 20άρηδων και 40άρηδων σκέπτεται να εγκαταλείψει τη χώρα. Πολλοί έχουν ήδη φύγει. «Είναι τρομερό», λέει ο Οικονομίδης. «Η Ελλάδα, ακόμα και στην αντίληψη των Ελλήνων, δεν είναι πλέον παρά ένα πρωτοσέλιδο που προκαλεί τρόμο. Ο ίδιος ανησυχεί για την άθλια ψυχολογική κατάσταση των συμπατριωτών του: «Δεν μπορούμε συνεχώς να δείχνουμε θυμωμένοι με το δάχτυλο μόνο τους άλλους», λέει. Και ενώ οι έλληνες πολιτικοί αυτό ακριβώς κάνουν, ακροβατώντας στο χείλος του γκρεμού, άνθρωποι σαν τον Οικονομίδη κάνουν ταμείο και προσπαθούν με δικές τους πρωτοβουλίες να σώσουν ό,τι μπορεί να σωθεί. Δυναμικό και ιδέες για ένα καλύτερο μέλλον. Μέχρι να καταλάβουν οι θεσμικοί πόσο άσχημη είναι η κατάσταση για τη χώρα και τους Έλληνες, θα είναι πολύ αργά, λέει ο διαφημιστής. Η πρωτοβουλία του λέγεται «Γίνεται». Δεν ξορκίζει μόνο την κατάθλιψη, αλλά είναι και προτροπή για δράση, πράγμα σημαντικό σε μια χώρα, στην οποία ο κόσμος αρέσκεται να μιλά πολύ και φωναχτά, αλλά κάνει λίγα.
Ο Οικονομίδης θέλει να δημιουργήσει ένα καταφύγιο, μια προστατευόμενη περιοχή, όπου θα μπορούν να αναπτύσσονται ιδέες και να προστατεύονται από τις αντίξοες συνθήκες, από την κρίση και την πολιτική. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα τεράστιο κτίριο, ένα "open space“ (,σ.σ.: ανοικτό χώρο) με γραφεία, ατελιέ και μια καντίνα, κάτι σαν τα κεντρικά της Google ή το κτίριο Gehry της διαφημιστικής εταιρείας TBWA στην Καλιφόρνια, όπου κάποτε δούλεψε ο Οικονομίδης. Θα υποβάλει κανείς μια αίτηση με ένα business-plan, ένα expose, θα παίρνει μια υποτροφία και – πράγμα σημαντικό για τη ζούγκλα της ελληνικής γραφειοκρατίας – νομική υποστήριξη για την εφαρμογή του.

Είναι ένα έξυπνο σχέδιο για μια χώρα, που, αν και ανήκει στην ευρωζώνη, στον πίνακα "doing-business“ της Παγκόσμιας Τράπεζας κατατάσσεται χαμηλότερα από την Υεμένη, στην ίδια θέση με την Παπούα-Γουϊνέα. «Η χώρα παρακμάζει, πρέπει τώρα να ξεκινήσουμε από κάπου», λέει. Να δημιουργήσουμε ερεθίσματα – πράγμα που ο ίδιος ξέρει καλά να κάνει. Για να μείνει ο κόσμος, κυρίως οι νέοι. «Χρειαζόμαστε τους τρελούς, που σκέπτονται λίγο περισσότερο» λέει. Η Ελλάδα δεν είναι βιομηχανική χώρα, δεν θα εξαγάγει ποτέ τρυπάνια ή smartphones. Ίσως ούτε καν ηλιακή ενέργεια, επειδή λείπει γι’ αυτό η υποδομή. «Το μοναδικό πράγμα που έχουμε», λέει ο Οικονομίδης, «είναι η softpower μας». Δημιουργικοί άνθρωποι, που δεν έχουν ακόμα διαφθαρεί από το πελατειακό σύστημα και τη διαφθορά.
Ο Οικονομίδης μιλάει με ενθουσιασμό για την ελληνίδα σχεδιάστρια στο Λονδίνο ή για τον έλληνα ερευνητή στη Βοστώνη. Υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα στο εξωτερικό. Ο Στέφανος Σιταράς, 22 ετών, σκηνοθέτης, βρίσκεται πλέον στο Λος Άντζελες. Ο Βιμ Βέντερς διατύπωσε την πρόγνωση ότι θα μείνει «αθάνατος ως σκηνοθέτης», όταν ο Σιταράς ήταν μόλις 16 ετών. «Για να πετύχει κανείς, πρέπει να φύγει από την Ελλάδα» λέει ο τελευταίος. Μερικές φορές η απόσταση διευκολύνει να δει κανείς καθαρά τα πράγματα. Η πατρίδα του είναι εγκλωβισμένη στις απαρχαιωμένες δομές της, πολλοί Έλληνες δεν θέλουν να αλλάξουν καθόλου, γιατί γι’ αυτό θα έπρεπε να νικήσουν την ίδια τη βούλησή τους. «Κι αυτό θα τους πόναγε πολύ» λέει ο Σιταράς. Αυτή τη στιγμή γυρίζει μαζί με μερικούς φίλους ένα διαφημιστικό "σποτ" για την Αθήνα, που λέγεται "My Athens“. «Πιθανότατα θα έχει μέσω Facebook και YouTube μεγαλύτερη επιτυχία απ’ ό,τι όλες οι διαφημίσεις που καταχωρεί το υπουργείο τουρισμού» προβλέπει. Στο πειραματικό εργαστήριο του Οικονομίδη θα υπάρχει χώρος για ανθρώπους σαν τον Σιταρά και δεν θα χρειάζεται να φύγουν από τη χώρα τους, για να πετύχουν. «Παραγωγικότητα και προσφορά είναι βρισιές εδώ», λέει ο Οικονομίδης. Του αρέσουν και τα δύο, αλλά παρ’ όλα αυτά αποφάσισε υπέρ μιας χώρας, στην οποία μπορεί κανείς να τα καταφέρει καλά, αν γνωρίζει κάποιον, που με τη σειρά του ξέρει κάποιον άλλο...
 Παλιότερα, η εικόνα της Ελλάδας ήταν διαφορετική. Ρομαντισμός αντί σκουπίδια και ακραία στοιχεία. Υπήρχαν η Κάλλας και ο Ωνάσης με τα θαυμάσια πρόσωπά τους, τη λάμψη τους, ακόμα και ο Αλέξης Ζορμπάς, ο ‘μποέμ’, άρεσε στο εξωτερικό. Αλλά ξαφνικά, με την κρίση, αυτός ο Ζορμπάς έγινε "μπούμερανγκ": υπερβολικά πολλά κόλπα, πρόωρη σύνταξη, ψευτο-τυφλοί, αγρότες που οδηγούν Πόρσε Καγιέν, αλλά δεν μαζεύουν πια τις ελιές τους. Για να εξηγήσει ότι το σημαντικότερο νόμισμα για ένα χρεοκοπημένο κράτος είναι το ανθρώπινο κεφάλαιό του, ο Οικονομίδης βρέθηκε μια Κυριακή του Απριλίου σε μια αίθουσα διαλέξεων του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, μπροστά σε έναν πίνακα LCD. Περιστοιχιζόταν από μέλη του Greek America Foundation, όπου οι περισσότεροι είναι πλούσιοι Έλληνες της Διασποράς, οι οποίοι υλοποίησαν τις καλές ιδέες τους μακριά από την πατρίδα τους και τώρα θέλουν να σώσουν την Ελλάδα... Ο χρόνος πιέζει.
«Οι άλλοι», λέει ο Οικονομίδης, «είναι πιο έξυπνοι. Μας παίρνουν τα παιδιά μας»... Η πρωτοβουλία «Γίνεται» του Οικονομίδη είναι το αντίδοτο. Ο κόσμος θα εκπλαγεί ευχάριστα, για αλλαγή. Ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ Ευάγγελος Βενιζέλος βρήκε την ιδέα του Οικονομίδη τόσο καλή, που ήθελε να χρησιμοποιήσει το «"Γίνεται" στον προεκλογικό αγώνα του. Αλλά ο Οικονομίδης του το απαγόρευσε. Ο ίδιος δεν περιμένει τίποτα από τους έλληνες πολιτικούς, άσχετα με το πώς θα λέγεται ο πρωταγωνιστής τους. Ο σκεπτικισμός έναντι των ελλήνων πολιτικών είναι τεράστιος: 96% των Ελλήνων δεν εμπιστεύεται τους εκπροσώπους του, όπως έδειξε μια δημοσκόπηση. «Θα είμαστε ευγνώμονες, αν δεν εμποδίσουν να κάνουμε τη δουλειά μας», λέει ο Οικονομίδης. Το «Γίνεται» αναμένεται να χρηματοδοτηθεί από ιδιωτικά κεφάλαια. Ο Οικονομίδης διαπραγματεύεται με μεγάλες επιχειρήσεις όπως η Microsoft, αλλά και με τις πλούσιες οικογένειες, που έχει αρκετές η φτωχή Ελλάδα. Το ίδρυμα του Σταύρου Νιάρχου έδωσε 100 εκατομ. ευρώ για την καταπολέμηση της κρίσης. Ο Οικονομίδης πρέπει να αναζητήσει τους σωστούς ανθρώπους. Για παράδειγμα, τον Σπύρο Πολλάλη... καθηγητή αρχιτεκτονικής στο πανεπιστήμιο του Harvard και από πέρσι το φθινόπωρο διευθυντή της «Ελληνικόν Α.Ε.», μιας εταιρείας για την αξιοποίηση του πολυτιμότερου ίσως ακινήτου της Ελλάδας... Πόσα και πόσα σχέδια δεν εκπονήθηκαν γι’ αυτό το κομμάτι γης σε εξαιρετική τοποθεσία, τριπλάσιας έκτασης από το Μονακό, σε απόσταση 10 χλμ. από την Ακρόπολη.

Ένα δεύτερο Central Park, ένα δεύτερο Las Vegas έλεγαν ότι θα γίνει, σε ακριβή τιμή πώλησης, ή με ακριβό ενοίκιο. Μόνο που δεν έγινε τίποτα, όπως τόσο συχνά συμβαίνει. Το κτίριο του αερολιμένα σχεδιάστηκε από τον φινλανδό Έερο Σααρίνεν, ένα τσιμεντένιο Ufo, που προστατεύεται ως μνημείο. Από τη γυάλινη πρόσοψή του βλέπει κανείς τη θάλασσα και απέναντι τη νήσο Αίγινα. «Αυτό είναι», λέει ο Οικονομίδης. Για να αναλάβει τη δουλειά στην Αθήνα, ο Πολλάλης πήρε Sabbatical. «Θέλω να μπορώ να επιστρέφω συνέχεια εδώ» λέει. Ο καθηγητής του Harvard... προσθέτει ότι τώρα όλα εξαρτώνται από τους επενδυτές. «Αν δεν κάνουμε τίποτα με όλα αυτά τα χρήματα που πήραμε, τότε δεν τα αξίζαμε κιόλας. Και τότε θα ήμουν ακόμα πιο σκληρός με μας από την κυρία Μέρκελ», λέει...