Δημήτρης Λιαντίνης: Tι είναι ο άνθρωπος χωρίς τα πάθη;

«Γιατί τι είναι ο άνθρωπος χωρίς τα πάθη; Χωρίς τα πάθη του ο άνθρωπος είναι δρομέας κουτσοπόδης και δισκοβόλος κουλός. Είναι Κικέρωνας με κομμένη γλώσσα, ναυτικός χωρίς τη θάλασσα, ένας επιβήτορας ευνουχισμένος.

Τα πάθη μας ξεσηκώνουν το μεγαλουργό βούρλισμα της δημιουργίας*. Και κάνουν την κούκλα γυναίκα, και το γεφύρι πέρασμα, και τον καλόγερο Παπαφλέσσα.

Τα πάθη μοιάζουν με το θάνατο, που ‘ναι το δώρο της ζωής και το μυστικό της. Αλλίμονο αν φύγει ο θάνατος από μέσα μας. Ξέρετε γιατί δεν πεθαίνουν τα πτώματα; Γιατί ο θάνατος έφυγε από μέσα τους.

Η μεγάλη αρετή της αρετής των ελλήνων είναι που την οικοδόμησαν επάνω στα πάθη. Η οδηγία τους δεν ήταν να ξεριζώνουν τα πάθη, αλλά να τα παιδαγωγούν. Να ημερεύουν τη δριμάδα τους με καρτερία και αόρατη δύναμη.

Οι έλληνες συμφωνούν να παιδεύουν και να μορφώνουν τις ορμές του μέσα τους κινδύνου, και να πλάθουν από τα πάθη τους αγάλματα**. Όπως ο γλύπτης έπλαθε από τις πέτρες τις μορφές, και ο Πίνδαρος τους Ολυμπιόνικους από το σκόρπιο κοπάδι των λέξεων.

Έως την εποχή της Στοάς ο τρόπος των ελλήνων ήταν ο συνειδητός αγώνας τους να εξημερώνουν τα πάθη. Δεν είναι της τύχης που το άρμα του Διόνυσου το σέρνανε ημερωμένοι πάνθηρες. Ούτε πως ο Αλέξανδρος στις πρώτες σταδιοδρομίες του ημέρεψε το Βουκεφάλα.

Λαβαίνουμε αφορμή να μελετήσουμε σωστά τον Αλέξανδρο, όταν στο επεισόδιο του Βουκεφάλα ιδούμε το δεκαοκταετή να δαμάζει τον εαυτό του και όχι το διχρονίτικο πουλάρι. Από τη στιγμή που ο ιουλόξανθος βασιλιάς έπαψε να ημερώνει τα πάθη του με το φως του λόγου, και αξίωσε από τους μετρημένους έλληνες να τον βλέπουν σαν πελώριο ασιάτη, έχασε και τον εαυτό του και την επαφή του με την Ελλάδα.»
Δημήτρης Λιαντίνης - "Πολυχρόνιο, Στοά και Ρώμη"
_________________________________________
* Πρβλ. τους περίφημους στίχους του Γκαίτε (Φάουστ 3456-7):
Gefühl ist alles;
Name ist Schall und Rauch.
(Το αίσθημα είναι το παν•
ο λόγος είναι καπνός και ήχος).
** Ο Πλάτων στο Συμπόσιο (216e) περιγράφει τα ευδαίμονα αγάλματα, στα οποία μεταμόρφωνε τα πάθη του ο Σωκράτης κάτω από το φως του λόγου. Μιλά ο Αλκιβιάδης: «οὐκ οἶδα εἴ τις ἑώρακεν τὰ ἐντὸς ἀγάλματα• ἀλλ' ἐγὼ ἤδη ποτ' εἶδον , καί μοι ἔδοξεν οὕτω θεῖα καὶ χρυσᾶ εἶναι καὶ πάγκαλα καὶ θαυμαστά»