του Νίκου Οικονόμου
Από 31/07/2019 δεν ασκείται ο προληπτικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο, στις δαπάνες των Ν.Π.Δ.Δ. των ΟΤΑ και των νομικών τους προσώπων (άρθρο 31 περίπτ. α’ υποπερίπτ. αα’ Ν.4129/2013 (Φ.Ε.Κ. Α’ 52), όπως αυτή αντικαταστάθηκε από την παρ. 10 του άρθρου 10 το Ν. 4337/2015 (Φ.Ε.Κ. Α’ 129), και το άρθρο 125 του Ν. 4611/2019 (Φ.Ε.Κ. Α’ 73))Ως βασική αιτιολογία χρησιμοποιήθηκε αυτή της καθυστέρησης στις πληρωμές των συμβαλλόμενων με τους προαναφερόμενους φορείς.
Η κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των δαπανών των ΟΤΑ Α΄και Β΄ βαθμού, αποτελεί δημοσιονομικό πρόβλημα αφού κατ’ αυτό τον τρόπο οι δημόσιες δαπάνες «ελέγχονται» αποκλειστικά και μόνο από τις Οικονομικές Υπηρεσίες που διοικητικά υπάγονται στους Διατάκτες (δηλαδή τους Δημάρχους και τους Περιφερειαρχες) και στον ιεραρχικό έλεγχό τους.
Παραβιάζεται κατ’ ουσία η βασική ελεγκτική αρχή για τη μη σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο της ιδιότητας του ελέγχοντος και του ελεγχομένου, αφού καταργείται η ανεξαρτησία του εκκαθαριστή έναντι του Διατάκτη, με επαπειλούμενο κίνδυνο πληρωμής μη σύννομων δαπανών υπό κράτος εξάρτησης.
Το βάρος πέφτει στους υπηρεσιακούς παράγοντες των Οικονομικών Υπηρεσιών των φορέων, που έχουν την ευθύνη της εκκαθάρισης και ενταλματοποίησης δαπανών, οι οποίοι δέχονται πιέσεις από τους πολιτικά προϊστάμενους τους με αποτέλεσμα να ενδίδουν με αποτέλεσμα να είναι αυτοί εκτεθειμένοι σε περίπτωση ελέγχου χωρίς καμμιά νομική κάλυψη.
Η εκτέλεση του Προϋπολογισμού για δημοσιονομικούς και πολιτικούς λόγους πρέπει να ελέγχεται αυστηρά.
Ο δημοσιονομικός έλεγχος για να είναι αποτελεσματικός πρέπει να:
- έχει έκταση και βάθος,
- ασκείται στον κατάλληλο τόπο και χρόνο και
- εισέρχεται εκ του τύπου στην ουσία των δαπανών.
Τα παραπάνω διασφαλίζονται απολύτως με την άσκηση του ελέγχου από όργανα ανεπηρέαστα στην άσκηση ελέγχου του Διατάκτη και μη υποκείμενα στην ιεραρχική εξάρτηση του
Ο κατασταλτικός έλεγχος από μόνος του δε διασφαλίζει τις συναλλαγές αλλά ούτε και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, καθόσον:
- είναι δυνατός ο καταλογισμός των δικαιούχων αλλά και όλων των εμπλεκόμενων στην πληρωμή της δαπάνης μετά από μακρό χρόνο, με αβέβαιο τελικό αποτέλεσμα,
- δεν πρόκειται περί καθολικού ελέγχου των δαπανών αλλά περί δειγματοληπτικού, με ορατό τον κίνδυνο μη τιμώρησης και καταστολής της απάτης στις περιπτώσεις που δεν εμπίπτουν στο ελεγχόμενο δείγμα.
Η δυνατότητα της άσκησης του προσυμβατικού ελέγχου ελέγχου επί του συνόλου των δαπανών των Ο.Τ.Α., από το Ελεγκτικό Συνέδριο, κρίνεται αναγκαία και επιτακτική καθόσον:
Ο προσυμβατικός έλεγχος είναι δραστικότερος και πιο αποτελεσματικός από τον κατασταλτικό, αφού μπορεί να ματαιώσει την πληρωμή, χωρίς κόστος για το δημόσιο.
Δεν συμπίπτουν στο αυτό πρόσωπο οι αντίθετες ιδιότητες του ελέγχοντος και του ελεγχόμενου (βασική ελεγκτική αρχή).
Περιφρουρούνται έτσι κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα του Δημοσίου, καθόσον ο προσυμβατικός αυτός έλεγχος ασκείται από ανεξάρτητο όργανο (Ελεγκτικό Συνέδριο) και προλαμβάνονται έγκαιρα:
i) η διενέργεια μη νόμιμων δαπανών,
ii) εσφαλμένες ή δόλιες διαχειριστικές ενέργειες.
Διασφαλίζονται οι συναλλαγές, καθόσον οι πάσης φύσεως πιστωτές του δημοσίου κ.λπ. εξασφαλίζονται όντας βέβαιοι ότι δε θα κληθούν στο απώτερο μέλλον σε επιστροφή σημαντικών ποσών.
Προστατεύονται οι διατάκτες των δαπανών από μελλοντικούς καταλογισμούς.
Ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος διασπάθισης του δημοσίου χρήματος.
Από την εμπειρία που είχα ως δημοτικός σύμβουλος στον δήμο Αϊγινας ναι μεν ο προληπτικός έλεγχος καθυστερούσε την πληρωμή έργων και σε αρκετές δράσεις των δήμων ήταν μεγάλη χρονοκαθυστέρηση αλλά ήταν μεγαλη τροχοπέδη στην κατασπατάληση δημοσίου χρήματος.
Οι προηγούμενοι δήμαρχοι του Δήμου Αίγινας Π. Κουκούλης , Θ. Σακκιώτης και Δ. Μούρτζης είχαν τεράστιο οικονομικό έλεγχο από το ελεγκτικό συνέδριο με την εφαρμογή του προληπτικού ελέγχου . Οι δυο τελευταίοι δήμαρχοι Σακκιώτης και Μούρτζης είχαν και τον έλεγχο του οικονομικού παρατηρητηρίου για την εκτέλεση του προϋπολογισμού δηλαδή των δαπανών του δήμου ειδικά τα πρώτα χρόνια ήταν αυστηρός ο έλεγχος και είχε γίνει μεγάλη περικοπή δαπανών κάτι το οποίο βίωσε εντονα ο πρωην δήμαρχος Σάκης Σακκιώτης .
Ο τωρινός δήμαρχος Αίγινας Ι . Ζορμπάς δεν έχει τα δυο φρένα που λέγονται οικονομικό παρατηρητήριο ΟΤΑ και προληπτικός έλεγχος από το ελεγκτικό συνέδριο συν το γεγονός ότι η νομοθεσία (Νομος Θεωδορικάκου καλοκαίρι 2019 ) για την κυβερνησιμότητα των δήμων ευνούχισε την αντιπολίτευση της οποίας ο ρόλος στα δημοτικά συμβούλια είναι διακοσμητικός . Τα μόνο εργαλεία που μπορεί να χρησιμοποιήσει η αντιπολίτευση είναι οι ενστάσεις και οι μηνυτήριες αναφορές .
Κατά τα άλλα για τους δήμους ισχύει η παροιμία Γιάννης πίνει Γιάννης κερνάει....
Στο τέλος τον λογαριασμό θα τον πληρώσουν οι δημότες και οι φορολογούμενοι .... διαβαίνοντας τον μεγάλο περίπατο της Αθήνας με τσιμεντένιες ζαρντινιέρες.
