Η ιδιαιτερότητα της ελληνικής χρεοκοπίας

Χρήστος Α. Ιωάννου
christoaioannou.blogspot.com

Η Κύπρος, ακολουθώντας την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, εξέρχεται και αυτή από το μνημόνιο, «βγήκε στις αγορές», και γίνεται κυρίαρχη του δημοσίου χρέους της. Ιρλανδία, Πορτογαλία και Κύπρος δεν εισήλθαν στον παράδεισο, αλλά ως κοινωνίες επιστρέφουν σε μία ορισμένη πολιτική και οικονομική κανονικότητα. Δεν συμβαίνει το ίδιο με την Ελλάδα που σέρνεται ακόμη στα πρώτα βήματα του 3ου Μνημονίου της. Και γεννιέται το ερώτημα: Τι είναι εντέλει αυτό που καθιστά την Ελλάδα μία χρόνια περίπτωση χρεοκοπίας;
Η απάντηση βρίσκεται στα «ιερά» και στα «όσια» των τελευταίων δεκαετιών: στην ίδια τη Μεταπολίτευση. Η τρέχουσα κρίση και χρεοκοπία οφείλεται στο γεγονός ότι ο μεταπολεμικός (συμπεριλαμβανομένου και του μεταπολιτευτικού) τρόπος οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας μας, έχει καταλήξει σε μια παροξυστική κορύφωση όλων των αντινομιών και των ανισορροπιών που τον χαρακτήριζαν. Και συνεχίζεται λόγω της συστηματικής («μνημονιακής» και «αντιμνημονιακής») άρνησης να αντιμετωπισθούν με μεταρρυθμίσεις.
Στην πρώτη μεταπολεμική περίοδο, το μετεμφυλιακό καθεστώς δημιούργησε μία άνιση, άδικη και αντιδημοκρατική κοινωνία, στις προνομιούχες θέσεις της οποίας βρισκόταν μία μικρή μειοψηφία, αυθαίρετος επικαρπωτής του μόχθου της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού. Η κατάσταση αυτή, παρά τη βελτίωση του επιπέδου ζωής, τροφοδοτούσε κοινωνικές εντάσεις και πολιτική αστάθεια που κορυφώθηκε με την επιβολή της δικτατορίας.
Η μεταπολίτευση, αποκατέστησε τη Δημοκρατία, πλην όμως η ελληνική κοινωνία δεν είχε την εμπειρία να διαχειριστεί κατά τρόπο αποτελεσματικό τις νέες δυνατότητες που απέκτησε μέσα σε αυτήν. Αντί για τη δημιουργία συνθηκών ισονομίας μέσω της κατάργησης των προνομίων των μειοψηφιών και την εκκίνηση οικοδόμησης μίας νέας πραγματικότητας σε στέρεες βάσεις, θεώρησε ότι η ισονομία και η κοινωνική δημοκρατία είναι δυνατόν να προκύψουν από την απλή, σταδιακή επέκταση στο σύνολο του κοινωνικού σώματος των προνομίων που προηγουμένως απολάμβαναν οι ολίγοι προνομιούχοι του μετεμφυλιακού πελατειακού κράτους.
Έτσι, όμως, δημιουργήθηκε μία νέα ασυμμετρία: πάνδημα προνόμια χωρίς παραγωγικό αντίκρισμα και υποστήριξη από την πραγματική ελληνική οικονομία. Το παραγωγικό δυναμικό της χώρας δεν βρέθηκε, ούτε βρίσκεται, στο επίπεδο που απαιτούν οι καταναλωτικές ροπές της. Πρόκειται για τη βασική ασυμμετρία της μεταπολιτευτικής κοινωνίας μας, η αναίρεση της οποίας θα απαιτούσε οικονομικές πολιτικές στον αντίποδα όσων εφαρμόσθηκαν. Απλά επέτειναν τα παρασιτικά χαρακτηριστικά μιας χώρας εξαρτημένης από το εξωτερικό υλικά, πνευματικά και ιδεολογικά, αντί μιας χώρας αυτοδύναμης, παραγωγικής και δημιουργικής πλήρως ενσωματωμένης στην παγκόσμια οικονομία και κοινότητα.
Η χρεοκοπία και η κρίση που βιώνουμε στην Ελλάδα την τελευταία εξαετία μέχρι σήμερα, σηματοδοτεί, συνεπώς, το τέλος της ανώμαλης μεταπολεμικής περιόδου, συμπεριλαμβανόμενης και της μεταπολίτευσης. Περιόδου στην οποία ουδέποτε υπήρξε αυτό που είναι το κύριο χαρακτηριστικό της αληθινής δημοκρατίας: ισοζύγιο μεταξύ των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των πολιτών. Η αποκατάσταση αυτού ακριβώς του ισοζυγίου και μόνο μπορεί να επιτρέψει την υπέρβαση της κρίσης και την στερέωση της πολιτικής Δημοκρατίας στη χώρα μας με κοινωνική δικαιοσύνη, ισονομία και ισοπολιτεία, οι οποίες αποτελούν θεμελιώδεις προϋποθέσεις για μια υγιή και βιώσιμη οικονομία.