Το πρόβλημα με τα σκουπίδια

Του Στεφανου Μανου

ΑΡΧΕΙΟ ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ 08.06.2008

Η καθημερινή ζωή στις ελληνικές πόλεις κατατρύχεται από δύο προβλήματα. Τα σκουπίδια και τη στάθμευση/κυκλοφορία. Και τα δύο προβλήματα δεν είναι καινούργια. Η επίλυσή τους όμως, όσο περνάει ο χρόνος, γίνεται πιο δύσκολη. Τα σκουπίδια αυξάνονται και οι ανάγκες στάθμευσης αυξάνονται και αυτές. Μπορούμε με βεβαιότητα να προεξοφλήσουμε ότι το 2009 το πρόβλημα θα είναι μεγαλύτερο από το 2008.

Τι πρέπει να γίνει με τα σκουπίδια; Συνήθως η συζήτηση για το θέμα περιορίζεται στους τρόπους διαχείρισής τους. Πιστεύω ότι θα έπρεπε να αρχίσουμε με οργανωτικά ζητήματα. Να αποφασίσουμε ότι κάθε δήμος είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για τη διαχείριση των σκουπιδιών του στο πλαίσιο που θα έχει καθορίσει ο νόμος. Τούτο πρακτικά σημαίνει ότι, για παράδειγμα, ο Δήμος Κηφισιάς θα πρέπει να λύσει μόνος του το πρόβλημα των σκουπιδιών του και να μην εξαρτάται από αποφάσεις κάποιου υπουργού ή περιφερειάρχη. Ο δήμος θα πρέπει να επιλέξει τον τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων του και να χρηματοδοτήσει τις επιλογές του τηρώντας απόλυτα τις σχετικές Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης ή τις αυστηρότερες που ενδεχομένως θα θεσπίσει το υπουργείο Περιβάλλοντος.

Χρόνια τώρα μας ταλανίζει το πρόβλημα των σκουπιδιών. Ο ένας ρίχνει τις ευθύνες στον άλλο. Οι δημότες εξοργίζονται όταν πληροφορούνται ότι κάποιος στο ΥΠΕΧΩΔΕ αποφάσισε να μετατρέψει τον δήμο τους σε υποδοχέα σκουπιδιών άλλων δήμων. Είναι ανάγκη να συγκεντρωθεί όλη η ευθύνη στον δήμο και στους δημότες που επιλέγουν τις δημοτικές αρχές. Στην ευθύνη συγκαταλέγεται και η μισθοδοσία των εργαζομένων στην καθαριότητα. Δεν θα εξαρτάται ο δήμος από υπουργικές αποφάσεις και το καθεστώς της ομοιομορφίας που στερεί από τις δημοτικές αρχές την απαραίτητη ευελιξία. Ο δήμος θα επιλέξει το σύστημα, θα επιλέξει αν θα κάνει μόνος τη δουλειά, ή αν θα την εκχωρήσει σε ιδιώτες. Θα έχει όμως ολοκληρωτικά την ευθύνη. Ετσι θα αναγκαστούν οι υποψήφιοι δήμαρχοι να εξηγήσουν τι θα κάνουν με τα σκουπίδια και να γνωρίζουν ότι θα υποστούν τις συνέπειες αν τα «θαλασσώσουν».

Επειδή γίνεται συζήτηση για νέο Καποδίστρια και νέες συγχωνεύσεις δήμων, θα έθετα στους δήμους το ακόλουθο δίλημμα: Αν μπορείτε να διαχειριστείτε μόνοι σας το πρόβλημα των σκουπιδιών σας θα διατηρήσετε την αυτοτέλειά σας. Αν δεν μπορείτε, θα συγχωνευτείτε με όμορο δήμο, για να δημιουργηθεί δήμος ικανός να αναλάβει την αποκλειστική ευθύνη διαχείρισης των σκουπιδιών του. Το αξίωμα του δημάρχου πρέπει να συνοδεύεται από σαφείς ευθύνες και υποχρεώσεις.

Σε καμιά χώρα της Ε.Ε. δεν υπάρχει νομίζω σύστημα διαχείρισης των σκουπιδιών όπου ο δήμος συγκεντρώνει τα σκουπίδια και τα εναποθέτει σε χωματερές «υγειονομικές» ή «ανεξέλεγκτες» στα όρια άλλου δήμου που έχει επιλέξει κάποιος υπουργός.

Η υποχρέωση κάθε δήμου να διαχειριστεί μόνος του τα σκουπίδια του θα οδηγήσει και σε λύση του προβλήματος της σωστής διαχείρισης των απορριμμάτων. Είναι προφανές ότι η Κηφισιά δεν θα επιλέξει την υγειονομική ταφή των απορριμμάτων. Θα καταφύγει σε κάποια από τις σύγχρονες μεθόδους θερμικής επεξεργασίας των απορριμμάτων σε συνδυασμό με πολύ πιο δραστήρια ανακύκλωση. Στη Σουηδία, που δεν διακρίνεται για περιβαλλοντική αναισθησία, τουλάχιστον το 60% των απορριμμάτων υπόκεινται σε θερμική επεξεργασία (κάποια μορφή αποτέφρωσης με παράλληλη παραγωγή θερμότητας ή/και ηλεκτρισμού). Η θερμική επεξεργασία των απορριμμάτων για λόγους που μου φαίνονται περίεργοι (ύποπτοι ίσως) έχει αποκλειστεί στην Ελλάδα μολονότι είναι πολύ φιλικότερη προς το περιβάλλον σε σύγκριση με τις μεθόδους της «υγειονομικής» ή μη ταφής τους. Περί της καύσης των σκουπιδιών έγραψε αναλυτικά στις 3 Ιουνίου ο ομότιμος καθηγητής του Πολυτεχνείου κ. Δ. Τάσιος.

Το κόστος μιας απολύτως σύγχρονης μονάδας αποτέφρωσης είναι υψηλό, αλλά θα πρέπει να αναληφθεί διότι το μακροχρόνιο κόστος για το περιβάλλον και την υγεία της υγειονομικής και μη ταφής των απορριμμάτων είναι μεγαλύτερο.

Επαναλαμβάνω ότι, κατά τη γνώμη μου, το σημαντικό για το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων είναι η ανάθεση ολόκληρης της ευθύνης σε ένα μόνο φορέα. Τον δήμο. Η «ποινή» για τον δήμο που δεν μπορεί ή δεν θέλει την ευθύνη θα πρέπει να είναι η συγχώνευσή του με όμορο δήμο που μπορεί και θέλει.

ΥΓ.: Θέλω να εξηγήσω τι εννοώ με ολόκληρη την ευθύνη:

Στις 26 Μαΐου γράφτηκε ότι ο δήμαρχος Πειραιά Παναγιώτης Φασούλας ανακοίνωσε το κλείσιμο του λιμανιού του Πειραιά στις 13 Ιουνίου σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το οικονομικό αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει ο δήμος.

Στην Ελλάδα ένας δήμος που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει εκβιάζει το κοινωνικό σύνολο και μεταθέτει τις υποχρεώσεις του.

Δύο μέρες πριν διάβασα ότι υπέβαλε αίτηση πτωχεύσεως η πόλη Vallejo της Καλιφόρνιας με 125.000 κατοίκους, επειδή δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Σε μας η πτώχευση θα είχε ως συνέπεια την προστασία του δήμου από τους πιστωτές και τον ορισμό νέας διοίκησης (σύνδικος).

Κατά τη γνώμη μου, οι δήμοι πρέπει να έχουν όλη την ευθύνη και τις συνέπειες της οικονομικής τους διαχείρισης. Αν ισχυριστεί ένας δήμαρχος ότι κληρονόμησε τα προβλήματα, η απάντηση πρέπει να είναι, για να θυμηθώ τον κ. Σημίτη: «Ας πρόσεχε πριν αποφασίσει να είναι υποψήφιος δήμαρχος».

Έντυπη
http://www.kathimerini.gr/709593/opinion/epikairothta/arxeio-monimes-sthles/to-provlhma-me-ta-skoypidia